Bebek kitapları

Kitaplarla aram her zaman iyi olmuştur, Ayhan’ın da öyle… Evimizdeki kütüphanemiz bizim için çok değerli. Kitap okumak istemeyen, bunu zorlamayla yapan çocukları gördükçe hep üzülürdüm. Dora’nın da kitap sevmesini çok istiyorum. Bunun için alışkın olması gerektiğini düşündüğümden daha doğmadan önce onun odasına bir kitaplık yapmaya başladım. Yurtdışındaki kadar seçenek olmasa da araştırınca birçok bebek kitabı buldum.

İlk aylarda renkler bebeklerin çok fazla ilgisini çekmiyor, görmeleri yetersiz olduğu için siyah-beyaz kontrast resimlere daha meraklı oluyorlar. Bu nedenle iki aydan itibaren siyah-beyaz, büyük bebek kartlarıyla başladım. Dördüncü aydan sonra önce kumaş kitaplara, sonra da sert kartondan yapılmış olanlara geçtik.

Renkler ve resimler çok ilgisini çekiyor, özellikle canlı renkli, tek parça resim olan sayfaları dakikalarca inceleyebiliyor. Resimleri hatırladığını düşünüyorum, çünkü ilk gördüğünde inceleme süresi hep daha uzun oluyor. Kumaş kitapları oyuncak gibi görüyor, katlıyor, sallıyor. Sert kartondan olanların sayfalarını çevirmeye çalışıyor, ayaklarıyla kontrol etmeyi deniyor, tabi ki ağzına götürüyor ve salya akıtıyor.

Çocuğu kitapla tanıştırmanın yaşı yok. Henüz bebekken kitapla tanışmak, insanın dil becerilerinin gelişimine büyük katkı sağlıyor. Bebek kitapları bezden, kalın kartondan ya da su geçilmez malzemeden yapılıyor. Kitaplar, bebeklerin bunları ağzına sokabileceği düşünülerek tasarlanıyor. Bazılarında bir tutamak, diş kaşıyıcısı ya da ses çıkaran bir parça da olabiliyor. Böylece kitap bebek için bir tür oyuncağa dönüşüyor.

Bebekler, kitaplarıyla oynarlarken birçok eylemde bulunuyorlar. Bu tip kitaplarda bulunan kapakları/kanatları açıp kapıyorlar; tüylü, parlak, kaygan, dokulu yüzeylere dokunuyor. Ona soru-cevap şeklinde iletişim kurmak çok hoşlarına gidiyor. Ayrıca sayfa çevirme alışkanlığı kazanıyorlar, farkında olmadan kitap imgesi zihinlerine yerleşiyor. İlk kitaplar bebeğin işitme, görme ve dokunma duyularına hitap ediyor. Kendileri de resimlere bakıp, işaret edip, duydukları sesleri taklit ediyorlar. Bu durum, ileride, konuşmaya başladıkları zaman, onların konuşma becerilerini de etkiliyor. Bebek kitaplarında genelde günlük yaşamda bebeğin sık sık karşılaştığı tanıdık nesnelerin resimleri olduğu için; bu kitaplar sayesinde bebeğin çevre algısı, sözcük bilgisi, sayı sayma becerisi gelişiyor. Renkler, hayvanlar, taşıtlar, meyveler gibi günlük yaşama ilişkin kavramları öğrenmeleri kolaylaşıyor.

Bazı uzmanlar üç yaşına kadar televizyon gibi kitapların da çocuklar için uygun olmadığını söylüyor. Kitabı açıp da iki boyutlu objeleri gösterip onları öğretmeye çalışmanın yanlış olduğunu, ilk üç yaş boyunca öncelik kitaptan çok elleyip görebileceği, üç boyutunu kavrayabileceği, dokunabileceği şeylerde olması gerektiğini savunuyorlar. Gördüğü şekli ezberleme ihtimali varmış. Ben zaten üç boyutlu bir dünyada yaşadıklarına göre, öğrendiklerini karşılarında gördüklerinde bağdaştırabileceklerini düşünüyorum, tecrübelerim de bu yönde. Üç yaşında bir çocuğun hiç tanımıyorken kitaplara alışmasının kolay olacağını sanmıyorum.

Dora’nın bebek kartları Monozebra, siyah-beyaz, üzerinde hayvan resimleri olan, büyük kartlar. Onları izlemekten zevk alıyor, hayvanlarla ilgili anlattıklarımızı da ilgiyle dinliyor.

Oyuncakla kitap arasındaki ilk geçiş renkli kumaş kitaplarla oldu, onlara beklediğim ilgiyi göstermedi. Belki çok desenli olduğu için ya da figürler gerçekçi olmadığı için kısa süre bakıp geçti ama çıkardığı sesleri ve yumuşak dokularını seviyor. Fisher-Price bu konuda bence oldukça başarılı.

Küçük karton kitapları denediğimde ilgisini çektiğini fark ettim. Gerçek fotoğraflı sayfaları daha bir dikkatle inceliyor, dokunması için yapılmış farklı dokularını seviyor. Sayfaları karşısında çevirdiğimde, öğrendi, eliyle ya da ayağıyla çevirmeye çalışıyor. Ağzına götürüp tadına da bakmayı ihmal etmiyor. Resimlerdekileri söylemeye çalışıyorum ama çok ısrarcı olmuyorum, sadece görüntülere, seslere alışkanlık kazanmasını istiyorum. Onunla konuştukça o da değişik sesler çıkarmaya çalışıyor. Doğan Egmont İlk Kitabım serisini ben, Bebek Dokun Hisset kitaplarını annem almıştı. Ece de İlk kütüphanem isimli bir set alınca elimizde bir çok bebek kitabı oldu.

 

 

Bir de bir sayfada birkaç resmin bulunduğu büyük kitapları var. Onlar için boyutlarından dolayı erken olduğunu düşünüyordum ama Ayhan’ın kucağındayken önüne koydum. İki elini kocaman kitabı üzerine koyup öyle dikkatli incelemeye başladı ki, tam zamanıymış dedim. Çok ama çok şirin oluyor. Ona göre çok büyük olan sayfaların neredeyse üzerine çıkıyor, küçücük parmaklarıyla çevirmeye çalışıyor. Remzi Kitapevinin ilk serisi, bence başarılı.

İlk altı ay kitaplarla tanışma süreciydi. Henüz ona kitap okumaya başlamadık. Dinleyemeyeceğini biliyorum ama adapte olması için denemeye başlayacağım. Hikaye ve masal kitapları da var, bakalım hangilerini sevecek? Genelde güvenebileceğim yayınevlerini tercih ediyorum, büyüdükçe seçmek eminim daha zor olacak. Araştırıp iyi tercihler yapmayı planlıyorum, tabi biraz daha büyüdüğünde kitaplarını kendisinin seçmesi için ona şans da vereceğim.