Emzirmek ya da emzirmemek

Uzmanlık eğitimi döneminde emzirme konusunda fikirlerim çok katıydı. Aldığım eğitimin de katkısıyla “sadece anne sütü” diye çok ısrarcıydım. Hatta doğumu bu döneme gelen Ardacık benim yüzümden, ilk günlerde annesinin sütü az geldiği için aç kaldı ve uykusuz geceler geçirdi. Onun biberondan ve emzikten uzak durması için elimden geleni yaptım. Bu nedenle kaşıkla beslenmeye hep alışkındı, ek gıdalara geçerken zorluk yaşamadı. İlk yıllarında ciddi bir hastalık geçirmedi, büyümesi ve gelişimi hep çok iyi oldu, persantilleri 90 üzerinde devam ediyor.

 

Zamanla tecrübelerim arttı, mama desteği alan Zeynep Cemre ve hiç anne sütü almayan Ege Deniz’in büyümesini takip ettim. Zeynep Cemre’nin çok ciddi olmasa da enfeksiyonları oldu, Ege Deniz çok rahat büyüdü, çok sakin bir bebekti ve gelişimi yaşıtlarına göre çok ileride gitti. Artık anne sütünün çok önemli olduğu konusunda fikrim değişmese esneklik kazandı. Tabi ki emzirmeyi planlıyorum, ya da en azından anne sütü vermeyi ama mama desteğine eskisi kadar agresif olarak karşı değilim. Aç olduğu için uykusuzluk çeken bir bebeğin huzursuz olacağını ve bununda zararlı olduğunu düşünüyorum. Emzirme fikri ilk aylar için hala ön planda ama daha sonrası için sağılmış anne sütünü biberonla vermeyi düşünüyorum. Hem anne için avantaj, hem de iki yaş civarında yaşanan, çevremden çok şiddetli olduğunu gördüğüm, “memeden kesme travmasını” yaşamak istemiyorum.

 

Erken dönemde planlarıma uygun alışveriş yaptım. Emzirme t-shirt ve sutyenleri zaten mecburi, ayrıca bir elektrikli pompa ve biberon seti aldım. Araştırmalarım sonunda Philips Avent serisini tercih ettim. Birçok pompa ve biberon modeli var piyasada, Philips hem kullanışlı hem de bana güvenilir geldi. Koliği önlemek için tasarlanmış, BPA içermeyen biberonlar tercih etmem için yeterliydi. Biberonla beslemeyi planlayan ve enfeksiyon fobisi olan biri olarak bir sterilizatör edinmem şart tabi ki, evde çok fazla sayıda alet sevmediğim için Weewell’in aynı anda hem sterilizatör, hem kurutucu, hem biberon ısıtıcısı hem de buharda pişirici görevi gören modelini tercih ettim. Yine Philips Avent’in süt saklama kaplarından aldım, poşetlere göre daha kullanışlı geldi, sterilize edilip tekrar kullanılabiliyor olması cazip geldi.

 

Emzirmeye yardımcı olacak başka ürünlerde var; örneğin göğüs pedi ve göğüs ucu kremi. Pedler süt salgısından giysileri korumak için, krem de çatlak ve yara oluşumunu engelliyor, 32. haftadan sonra kullanmaya başlanması öneriliyor. Her ikisi için de Lansinoh tercih ettim, kremi aklıma geldikçe kullanıyorum, henüz sonucunu bilmiyorum ama önerdiğim anneler hep memnun kalmıştı. Bir de yine Philips Avent’in göğüs kalkanı var, sutyenin içine giyiliyor, tahrişi önlüyor ve gelen sütü biriktiriyor, bir tecrübem yok onunla ilgili ama okuduğum yorumlar sonucunda ondan da bir çift edindim. Ayrıca ihtiyaca göre göğüs ucu çıkarıcıları (önerdiğim annelerde işe yarıyordu), silikonlar, sıcak-soğuk kompresler var, duruma göre alınacak parçalar olduğundan ben almadım.

 

Emzirmenin yorucu bir iş olduğunu Ece’den ve hastalardan gördüğüm için ve her türlü desteğin iyi fikir olduğunu düşünüyorum, bu yüzden bir de emzirme minderi aldım, annenin beline takılan, bebeğin üzerine yatırıldığı, ellerin serbest kalmasına yardımcı olan işlevsel bir parça, ayrıca bebek oturmaya başladığında sırtına destek olarak kullanılabiliyor. Bir de süt arttırıcı çaylardan almam gerekli, öyle tatlılara yüklenmemeliyim, zaten çok faydalı değil, malt içeceklerinin süt arttırıcı özelliği var, onlar denenebilir, Humana Steel Tee etkisini gördüğüm bitkisel bir çay, mutlaka edinilecek. Emzirmek benim için hep mesafeli durduğum bir aktiviteydi, belki de bu nedenle anne sütünü verebilmek için alternatif arayışına kayıyorum. Kendimi hazırlamaya çalışıyorum, belki tahmin ettiğimden daha fazla severim, arkadaşlarımın bağımlısı olduğunu görünce şaşırıyorum, ama olmazsa da 4-6 haftadan sonra pompayla yakın bir ilişki kurmayı planlıyorum. Bakalım kızım bu konuda ne düşünecek ya da neyi tercih edecek. Belki de her şeyi onun tercihleri belirleyecek…

 

Emzirme ve anne sütü

 

Emzirmek bir annenin bebeği için yapabileceği iyiliklerden biridir. Anne sütü bebeğin ilk aylarda büyüme ve gelişmesi için ihtiyaç duyacağı tüm besin öğelerini içerir. Ayrıca emzirme anne ile bebek arasında duygusal bağın kurulmasında önemli bir destektir. Bebek ve anne için birçok yararı vardır.

 

Her annenin sütü bebeği için özel bir içeriğe sahiptir ve ilk 6 ayda sağlıklı gelişimi için gereken her şeyi içerir. İçinde anneden bebeğe geçen antikorlar ve immun faktörler bulunur ki bu bebeğin enfeksiyonlara karşı dirençli olmasına yardım eder. Doğumdan sonra ilk günlerde gelen kolostrum adı verilen yoğun kıvamlı süt antikorlar açısından çok zengindir, yüksek protein içeriğine sahiptir ve bebeğin hassas sindirim sistemi için çok uygun yapıya sahiptir. Anne sütünün sindirimi kolaydır, anne sütü alan bebeklerde kabızlık ve karın ağrıları daha az görülür, enfeksiyöz ishale daha az rastlanır, orta kulak iltihaplanmaları daha seyrek oluşur.

 

Emzirme annenin bebeğine daha kolay alışmasını ve bağlanmasını sağlar, eşsiz bir duygusal tatmin meydana getirir. Uterusun çabuk toparlanmasına yardımcı olacak hormonların salgılanmasını artırır, kilo vermeyi kolaylaştırır. İlerleyen dönemde over, meme kanseri ve osteoporoz gelişme riskini azaltır. Ayrıca anne sütü bebek için en uygun besin olmakla birlikte hazır, steril ideal ısıda ve bedavadır.

 

Emzirmek ilk günlerde öğrenilmesi gereken bir aktivitedir. Güçsüz ve küçük bir bebekle birlikte bir uyum içinde yapabilmek başlarda anne için zorlayıcı bir süreçtir. Doğumdan önce ruhsal olarak emzirmeye hazır olmak önemlidir. Ayrıca teknik bilgiler açısından doğum öncesinde ve ilk günlerde emzirme uzmanından destek almak çok faydalı olabilir. İlk günlerde anneye yardımcı olacak aile bireyleri de önemlidir, anneye psikolojik destek ve fiziksel yardım sağlanması, emzirmek için zaman yaratılması gerekir.

 

Emzirme için öncelikle rahat bir ortam sağlanması şarttır, annenin rahat olması bebeği desteklemesi ve emzirmenin kalitesi için önemlidir. Annenin ellerini rahatça kullanabilmesi ve bebeği destekleyebilmesi için emzirme minderi yardımcı olabilir. Annenin kolu ile bebeğin boynu desteklenmeli, meme ucunun areola denilen koyu kısmının tamamının ağız içinde olması sağlanmalıdır. Sadece meme ucunun tutulması çatlak ve yara oluşumuna neden olabilir. Her iki meme 10-15 dakika kadar emzirilmelidir. İlk günlerde emzirmeler arasında geçen süre 3 saati geçmemeli, bebek uyumaya devam ediyorsa uyandırılarak emzirilmelidir. Meme ucu için özel olarak üretilmiş koruyucu kremler tahrişi önlemek için emzirme sonrası kullanılabilir, silinmesi gerekmediği için bir sonraki emzirmede sorun yaratmaz. Anne sütünü arttırıcı en önemli faktör annenin bol sıvı almasıdır. Süt yapacağı düşünülerek alınan yiyecekler ve tatlılar sadece ekstra kalori sağlar, annenin günde en az 2,5-3 litre sıvı alması yeterlidir, anne sütü arttırıcı bitkisel çaylar yardımcı olabilir. Ayrıca annenin stres altında ya da yorgun olması süt üretimini azaltacağında onu rahatlatmak önemlidir.

 

Anne sütünün sağılarak biberon ile verilmesi annenin zaman kazanmasını, aile bireylerinin bebeğin beslenmesine destek olmasını ve çalışan annelerin süt üretimin devam etmesini sağlar. Göğüs pompaları bu aşamada annenin işini oldukça kolaylaştırır. Manuel çalışan ya da elektrikli olan modelleri olan bu pompalar anne sütünün biberon içine ya da süt saklama kaplarına sağılarak saklanmasına yardımcı olur. Anne sütü oda sıcaklığında 4 saat, buzdolabımda 24 saat ve derin dondurucuda 3 ay muhafaza edilebilir. Soğutulmuş süt ılık su dolu kapta ısıtılarak bebeğe verilebilir.

 

İlk 6 ay sadece anne sütü ile beslenen bebekler büyüme-gelişme, enfeksiyonlara ve alerjik hastalıklara direnç açısından daha avantajlıdır. 6. aydan sonra ek gıdalarla birlikte emzirmeye devam edilmelidir. Önerilen süre 24 ay anne sütü verilmesidir. İnek sütünün ilk yaşta verilmesi alerjik hastalıklar için risk oluşturduğundan önerilmemektedir. Anne sütü alamayan bebeklere anne sütüne uygun olarak üretilmiş formül mama verilmesi gerekir. Unutulmamalıdır ki emzirmek bir annenin bebeği için yapabileceği iyiliklerden sadece birisidir ve sağlık sebepleri ya da başka nedenlerle emziremeyen annenin bebeği için yapabileceği birçok iyilik vardır, önemli olan bunu bir eksiklik olarak görmeyip bebeği için iyi şeyler yapmaya odaklanmaktır.