Yeni aşı

Kontrollerimiz sırasında daha önce aşı takviminde olmayan yeni aşımızı da olduk. Menectra yeni bir menenjit aşısı, aslında Amerika'da uzun yıllardır yapılıyor ancak ülkemize geleli henüz bir kaç ay oldu. Dokuzuncu aydan itibaren yapılabiliyor.

Aşı takviminde birçok menenjit aşısı olduğu için hastalarımın ilk tepkileri "menenjit aşısını olduk" tarzında oluyor. Evet, şu ana kadar çocuklar 2 farklı menenjit mikrobu için çok defa aşılandı. Beşli karma aşı içinde 4 kez Hemofilus influenza mikrobuna karşı, 4 kez de halk arasında zatürre aşısı denen aslında menenjite de yol açabilen pnömokok aşısı ile aşılandılar. Menenjit bir hastalıktır, beyin zarlarının iltihaplanması anlamına gelir ve bu hastalığa birçok mikrop neden olabilir. Aşı ise hastalığa karşı dense da aslında mikroplara karşı yapılır. Pnömokok ve Hemophilus influenza mikrobuna karşı toplumsal aşılama yapıldığından beri en sık rastlanan mikrop meningokok mikrobu olmuştur. Yeni aşı meningokok aşısıdır.

 

Aslında yeni bir aşı değildir, Amerika’da 7 yıldır ve birçok gelişmiş ülkede güvenle uygulanan bir aşıdır. 2006'dan beri bebeklere de yapılabilen bu konjüge meningokok aşısı başta ABD ve Avrupa ülkelerinde mevcuttur, son yıllarda gelişmekte olan ülkelerde de bu aşı ruhsat almaya başlamıştır. Türkiye'de de Mart 2013'te ruhsat almıştır. Bugüne kadar 44 milyona yakın doz uygulanmış ve ciddi bir yan etkisi görülmemiştir. Yani çocuklar bu aşıyı ilk kez olacaklardan olmayacak.
Meningokoksemi eskisi kadar sık görülmese de zaman zaman salgınlar yapabilen, özellikle Hac mevsiminde Orta Doğu’dan ülkemize taşınabilen ve yakalanan kişinin 24 saat içinde %50 olasılıkla ölümüne yol açan ağır bir hastalıktır. Menenjit bu mikrobun yapacağı en basit hastalıktır, özellikle tüm vücutta ağır kanamalar, döküntü ve birçok organın yetmezliğiyle seyreden meningokoksemi denen şok tablosu hızla ilerler ve çok daha ölümcüldür.

 

Ülkemizde yıllık görülme sıklığı tam olarak bilinmemekle beraber Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) ölüm istatistiklerinden yola çıkarak yapılacak tahmine göre Avrupa’ya göre en az 10 kat daha yüksek olduğu söylenebilir. Türkiye’de meningokokal hastalık en çok 5 yaş altı çocuklarda görülmektedir. TÜİK verilerine göre 5 yaş altında ölen her 10 çocuktan 1’i meningokokal hastalık nedeniyle ölmektedir.
Daha önce de özellikle hacca gidenlere veya askerlik, bağışıklık yetmezliği, kompleman eksikliği ve dalağın olmaması veya alınması gibi risk faktörü olanlarda Polisakkarit aşılar uygulanmaktaydı. Ancak bu tür aşılar uzun süreli bağışıklık bırakmaz ve 2 yaşın altında işe yaramadığı için uygulanamaz. Konjugasyon teknolojisiyle hazırlanan Menactra aşısı içinde en sık görülen A, C,Y ve W135 olmak üzere 4 çeşit Meningokok mevcuttur. Ve hastalığın en riskli olduğu bebeklik çağından itibaren yapılabilir.

 

Aşının en sık görülen yan etkileri; aşı yapılan yerde ağrı-şişme-kızarıklık, halsizlik, huzursuzluk, ağlama ve ateş olarak sayılabilir. Çoğu zaman basit ağrı kesici ve ateş düşürücülerle 1-2 gün içinde geçer. Daha önce Guillain Barre Sendromu geçirenlerin bu aşıyı olması önerilmez.

Konjüge meningokok aşısı(Menactra) ülkemizde 11 yaşa kadar ruhsat almıştır. Normal aşılama şeması en erken 9 ayda başlar minimum 3 ay arayla 2 yaşa kadar çocuklara 2 doz olarak uygulanır. 2 yaş üzerindeki çocuklara herhangi bir zamanda bir an önce tek doz olarak uygulanmalıdır.

Konjüge meningokok aşısı( Menactra) şimdilik Sağlık Bakanlığı tarafından ödenmemektedir, bu nedenle sağlık ocaklarında veya aile sağlığı merkezlerinde ücretsiz uygulanmaz, yani şimdilik özel bir aşıdır.